Als de spanning oploopt

  1. Eerst tot tien tellen
  2. Het is een cliché, maar het is toch belangrijk. In een angstige situatie kun je vluchten, vechten of verstijven. In een van deze reacties vervallen is niet erg, maar het is beter om het handelen er niet door te laten bepalen. Je actie moet een keuze zijn, geen reflex. Even nadenken dus, voordat je op een lastige leerling reageert.

  3. Neem een time-out
  4. Wanneer de orde in de klas verstoord is en je alleen nog maar vervalt in oerreflexen, neem dan even een korte pauze. Loop naar de stoel voor in de klas en leun er even op. Concentreer je heel even op iets anders. Als de aandacht even is afgeleid, kun je je weer concentreren op het herstellen van de orde.

  5. Gebruik spanningsbrekers
  6. Als een conflict dreigt te escaleren of al is geëscaleerd, doe dan iets geks. Maak een grap, zeg bijvoorbeeld dat iedereen even met zijn handen moet wapperen. Hoe je het ook doet, leid de aandacht even af. Afleiding haalt de druk van de ketel.

  7. Let op je lichaamstaal
  8. Rood worden, een hogere stem, gespannen spieren, driftig wijzen en wild gebaren maar ook sarcastische opmerkingen - het zijn allemaal uitingen van woede en onmacht. Probeer je gedrag en je lichaam niet door woede te laten leiden. Laat tijdens een moeilijk gesprek met een leerling merken dat je wilt luisteren. Maak oogcontact, knik af en toe en maak instemmende geluiden.

  9. Gebruik de zacht-hardmethode
  10. De zacht-hardmethode kan helpen bij het kalmeren van een leerling en het onder controle houden van een klas. Wees duidelijk in het stellen van grenzen. Benoem wat de leerling aan het doen is. Is hij boos, reageer dan begripvol, maar voeg er ook je eigen, harde standpunt aan toe. Bijvoorbeeld: "Ik wil niet afwijken van de regel die ik gegeven heb, maar ik begrijp dat je hiervan baalt." Of wanneer de leerling begint te schelden: "Ik wil niet dat je gaat schelden, dat accepteer ik niet, maar ik zie dat je stoom af moet blazen." Leg niet onmiddellijk op dat moment een straf op, geef de leerling tijd zijn gedrag te veranderen. Bespreek het gedrag altijd achteraf en kijk wat nodig is om het in de toekomst te veranderen.

  11. Vat het niet persoonlijk op
  12. Probeer de boze woorden van een leerling niet persoonlijk op te vatten. Als een leerling boos wordt omdat hij geen hoger cijfer krijgt, wil hij vooral zijn hart luchten.

  13. Stel duidelijke grenzen aan onacceptabel gedrag
  14. Helpt dit niet en komt de leerling toch dreigend op je af, probeer dan geen agressieve of uitdagende houding aan te nemen. Probeer in plaats daarvan ontspannen te blijven.

  15. Pas op voor het "weapon-focussyndroom"
  16. Als er een wapen in het spel is, probeer dan de persoon en omgeving achter het wapen te zien. Probeer het overzicht te behouden. Verlies het contact met de aanvaller niet en blijf aandacht aan hem besteden. Leerlingen trekken niet zomaar een wapen, ze willen er meestal iets mee bereiken.

  17. Besef dat je ook maar een mens bent
  18. Moeilijke klassen zullen er altijd blijven en over sommige situaties heb je geen controle meer. De klas uitlopen is dan geen slechte oplossing. Maar dan wel met opgeheven hoofd en zeg bijvoorbeeld: ‘Ik ben hier klaar mee, deze situatie is niet op te lossen, ik ga nu weg.’ Laat het hier niet bij, onderneem acties om dit verder op te lossen. Haal de rector of overleg op school. Praat ook met andere leraren: hoe pakken zij moeilijke leerlingen aan?

  19. Leer zelfverdedigingstechnieken
  20. Voorkomen is altijd beter dan genezen, maar je wordt op deze manier geconfronteerd met je eigen angstscenario’s. Wat als iemand me bij mijn keel vastgrijpt? Dankzij een zelfverdedigingscursus weet je hoe je dat kunt afweren.

(Met dank aan trainster Thera van der Vooren)

Bron: Schoolcultuur en veiligheidsmaatwerk, uitgave van Centrum voor nascholing, Amsterdam

Informatie

Weerbaarheidstrainingen

Veilige scholen

Overig

© 2001 Het Onderwijsblad. Alle rechten voorbehouden.

 


Dit artikel is met goedkeuring van het Onderwijsblad van de Aob integraal overgenomen op: www.plenty-online.nl